Od momentu ukazania się naszej ostatniej publikacji, dotyczącej chłodzenia powietrznego, upłynęło już sporo czasu. Postanowiliśmy więc ponownie przyjrzeć się temu zagadnieniu. Wybór odpowiedniego coolera CPU jest bowiem kwestią istotną zarówno dla osób dbających o wygląd posiadanych "maszyn", jak i entuzjastów podkręcania, którzy często nie chcą również stracić słuchu w wyniku długotrwałego użytkowania komputera. Tym razem "na warsztat" wzięliśmy jedenaście konstrukcji, pochodzących od firm takich jak AAB, Gelid, LEPA, Nocuta, SilentiumPC, Thermaltake czy Thermalright. Mamy więc tutaj zarówno tańsze produkty za nieco ponad 100 zł, jak i najdroższe "potwory", które znajdziemy w sklepach w cenach oscylujących wokół 400 zł. Które zestawy okażą się najwydajniejsze? Które nie uprzykrzą użytkowania nadmiernym hałasem? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w niniejszej publikacji.

Zapraszamy do lektury!

Aktualizacja: 23 września 2016

- Gelid Tranquillo Rev. 4
- Noctua NH-C14S
- Noctua NH-D15S

Aktualizacja: 25 października 2016

- Zalman FX70
- Zalman CNPS10X Performa+

Aktualizacja: 22 listopada 2016

- be quiet! Dark Rock 3
- LEPA EXllusion 240

Metodologia

Procesor

Do testów wykorzystaliśmy procesor Core i7-990X. Jest to niewątpliwie jedna z bardziej grzejących się jednostek ostatnich lat (TDP wynoszące 130 W), dysponująca sześcioma fizycznymi rdzeniami oraz technologią Hyper-Threading, która umożliwia wykonywania dwóch wątków jednocześnie przez każdy z nich. Co istotne, IHS jest przylutowane do rdzenia, co zapewnia bezproblemowy transfer ciepła i rzetelne wyniki naszych pomiarów.

Ustawienia procesora:

• taktowanie ~4 GHz (mnożnik x30),
• napięcie ustawione na 1,375 V,
• włączone wszystkie rdzenie oraz HT,
• wyłączone funkcje oszczędzania energii.

Ta konkretna sztuka jest w stanie pracować nawet przy 4,6 GHz, oczywiście pod warunkiem zastosowania odpowiednio wydajnego chłodzenia. Na potrzeby niniejszego testu ograniczyliśmy jednak zegary i napięcia, aby najsłabsze konstrukcje nie miały problemów z utrzymaniem temperatur poniżej Tj. Max, które wynosi tutaj 101 °C. Jeżeli jednak zajdzie taka sytuacja, to test jest przerywany, a na wykresie wpisywana jest wartość 101 °C, która zostaje dodatkowo wyróżniona.

Oprogramowanie

Do obciążenia sprzętu wykorzystaliśmy program LinX w wersji 0.6.4 (najnowsza 0.6.5, z sobie tylko znanych powodów, nie chciała pracować poprawnie). Jest to typowo syntetyczny "wygrzewacz", podobnie jak OCCT czy Prime95. Oznacza to, że uzyskane temperatury są raczej nieosiągalne podczas normalnego użytkowania. W praktyce możemy więc liczyć na kilka stopni mniej.

Ustawienia programu:

• 64-bitowa wersja Linpacka,
• użycie wszystkich rdzeni (także logicznych),
• rozmiar problemu 23118,
• użycie pamięci 4096 MB.

Odczyt temperatur zapewnił CoreTemp 1.0 RC8. Musimy tutaj zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię. Powszechnie znanym faktem jest, że dioda termiczna w procesorze rzadko kiedy pokazuje realną temperaturę układu. Nie uważamy jednak jej wykorzystania za błąd, gdyż istotne są przede wszystkim zależności między testowanymi zestawami chłodzącymi. To, czy dioda wskazuje o 5 stopni za dużo lub za mało, nie ma naprawdę większego znaczenia, gdyż różnica ta jest zawsze zachowana, skutkiem czego wyniki są powtarzalne.

Pasta termoprzewodząca

Użyta pasta to Gelid GC-Extreme. Jest to niewątpliwie jeden z najlepszych materiałów termoprzewodzących  dostępnych na rynku. Należy więc mieć na uwadze, że w połączeniu z innymi produktami wydajność coolerów może być nieco niższa. Po przybliżone wartości odsyłamy oczywiście do naszego testu past termoprzewodzących.

Aplikacji dokonywaliśmy sposobem "X". Jak wykazały nasze testy, jest to optymalna metoda, która zapewnia odpowiednie rozprowadzenie pasty także w przypadku coolerów HDT (bezpośredni kontakt ciepłowodów z procesorem).

Wentylatory

Pomiary były przeprowadzanie z wykorzystaniem fabrycznych wentylatorów oraz z BitFenix Spectre Xtreme o wymiarach 120x120x25 mm i prędkości obrotowej 2000 RPM (przynajmniej "na papierze", płyta główna pokazywała 1800 RPM).

W obu przypadkach wydajność mierzyliśmy w następujący sposób:

• z pojedynczym wentylatorem,
• w konfiguracji push-pull.

Jeśli producent nie dostarczył dwóch w komplecie, rzecz jasna testowaliśmy tylko konfigurację z jednym "śmigłem" fabrycznym. Analogicznie, w przypadku pomiarów z jednolitym nawiewem, "odpuszczaliśmy" wykorzystanie tylko jednego BitFenixa dla konstrukcji, gdzie w pudełku znajdowały się dwa wentylatory.

W spoczynku pomiary wykonywaliśmy wyłącznie przy automatycznej regulacji prędkości obrotowej (profil standardowy). Natomiast pod obciążeniem zdecydowaliśmy się także na testy przy obniżonych napięciach (5 V oraz 7 V). Wynika to z faktu, że automatyczna regulacja w każdym przypadku "dobijała" w stresie do 12 V, co w niektórych przypadkach oznaczało gigantyczny wręcz hałas.

Sposób uzyskiwania wyników

Z każdego testu było sześć pomiarów (dla każdego z rdzeni), spośród których zawsze wybieraliśmy wartość maksymalną. Tym razem nie zdecydowaliśmy się na liczenia średniej, gdyż w praktyce i tak interesuje nas "najgorętszy" czujnik, szczególnie przy wartościach zbliżonych do dopuszczalnych.

Do testów głośności wentylatorów użyliśmy decybelomierza Voltcraft SL-100. Pomiar był wykonywany w godzinach nocnych, aby poziom tła był możliwie niski. W celu zapewnienia możliwie dokładnych odczytów, skorzystaliśmy z półpasywnego zasilacza oraz całkowicie pasywnej karty graficznej.

Decybelomierz umieściliśmy w odległości 50 cm od wentylatora, prostopadle do osi jego łożyska. "Śmigła" były zawsze zamontowane na coolerach, a tło wynosiło 32,5 dBA.

Zapinka

W naszej opinii system mocowania to bardzo istotna kwestia. Co prawda przeważająca większość użytkowników zakłada chłodzenie maksymalnie raz na rok, jednak nie zmienia to faktu, że proces ten powinien być możliwie bezproblemowy. Sama procedura jest w 99% coolerów niemalże identyczna, jednak wykonanie elementów i wykorzystane materiały już nie. Skupiliśmy się więc na wszelkich uchybieniach, które mogą w jakiś sposób utrudnić montaż lub stabilność konstrukcji.

Platforma testowa

AAB Cooling Super Silent P6 PWM

AAB Cooling Super Silent P6 PWM jest już niedostępny w sklepach, dlatego też tego modelu możecie szukać wyłącznie na rynku wtórnym.

Opakowanie i dodatki

Testowany produkt dotarł do nas w opakowaniu zastępczym, toteż ciężko nam napisać coś więcej na ten temat.

Wewnątrz, oczywiście oprócz coolera, odnajdziemy następujące akcesoria:

• zestaw montażowy,
• pastę termoprzewodzącą Thermal Grease  2.

Cooler

Sama konstrukcja to klasyczna wieża, aczkolwiek radiator został podzielony na dwie części. Kontaktują się one z podstawą za pomocą sześciu rurek heatpipe. Skojarzenia w zasadzie nasuwają się same, po prostu nie da się ukryć, że cooler AAB do złudzenia przypomina Prolimatecha Megahalems.

Standardowo dostajemy jeden wentylator, ale producent przewidział także opcję montażu drugiego, stąd w komplecie znalazła się także kolejna para klipsów.

Podstawa wykonana jest poprawnie, jednak do klasycznego "lustra" sporo jednak brakuje.

Zapinka

Ciężko nam mieć jakieś większe zastrzeżenia odnośnie zapinki, chociaż kilka elementów można byłoby ulepszyć. Co istotne, backplate jest metalowy, ale nie usztywnia specjalnie płyty głównej, przede wszystkim ze względu na niewielką powierzchnię kontaktu. Najbardziej irytujące są tutaj wypadające śruby montażowe, co staje się zmorą w sytuacji, gdy zestaw chłodzący montujemy bez wyciągania płyty z obudowy. Docisk jest niezły, ale nie na tyle duży, by uwidocznił się problem z backplate i laminat uległ wygięciu.

Wentylator

Dołączony w zestawie wentylator jest czarno-bialy i zasilany wtyczką 4-pin z odpowiednią wypustką, która zapobiega nieprawidłowemu podłączeniu do gniazda 3-pin. Przewody są różnokolorowe, ale znajdują się w oplocie, dzięki czemu nie psują wrażeń estetycznych. "Śmigło" wykorzystuje łożysko AFDB (ang. Advanced Fluid Dynamic Bearing), co według AAB zapewnia żywotność na poziomie 100 000 godzin.

be quiet! Dark Rock 3

Be quiet! Dark Rock 3 znajdziecie w sklepach już od 265 zł (na dzień publikacji). Najbardziej aktualne ceny sprawdzicie tutaj.

Opakowanie i dodatki

Opisywany sprzęt zapakowany został w średnich rozmiarów opakowanie, utrzymane w tradycyjnej dla tego producenta, mrocznej palecie barw. Możemy na nim odnaleźć zdjęcie produktu, specyfikację techniczną, wykaz zastosowanych rozwiązań oraz przegląd wyróżnień, które na przestrzeni lat zdobywały produkty be quiet!

Oprócz coolera, nabywca otrzyma następujące akcesoria:

• zestaw montażowy,
• pastę termoprzewodzącą,
• klucz montażowy.

Cooler

Mamy do czynienia ze średnich rozmiarów radiatorem, który wyróżnia się interesującą linią stylistyczną. Jeśli o same gabaryty chodzi, to oczywiście Dark Rock 3 jest zdecydowanie większy od zestawów chłodzących typu slim, ale do zawodników najcięższej wagi brakuje mu równie dużo. Radiator odbiera ciepło z procesora, wykorzystując w tym celu sześć ciepłowodów. Całość jest bardzo dobrze wykończona, zaczynając od niklowanej podstawy oraz rurek heatpipe, poprzez anodowane na czarno żeberka radiatora, a kończąc na stylowym topie. Wydaje się więc dość oczywistym, że osoby przykładające dużą wagę do wyglądu swojego komputera mogą spokojnie kierować swój wzrok w stronę produktu be quiet!

Wraz z coolerem otrzymujemy pojedynczy wentylator, ale w zestawie znalazła się druga para klipsów, więc klienci poszukujący dodatkowej wydajności nie będą mieć problemów z zamontowaniem drugiej sztuki. Warto jednak zauważyć, że kompatybilność jest tutaj mocno ograniczona. Fabryczne „śmigło” SilentWings ma otwory montażowe dokładnie na środku, a nie na górze oraz dole, i właśnie do takiego specyficznego projektu przystosowane są klipsy. Zwykłych wentylatorów w ten sposób nie zamontujecie, pozostają tylko środki zastępcze.

Podstawa wykonana jest bardzo dobrze, mamy tutaj prawdziwe lustro - dokładnie tak samo jak w coolerach Thermalright i Thermaltake.

Zapinka

Zapinka w przypadku Dark Rock 3 jest dość specyficzna. Ma kilka mocnych stron, takich jak świetny backplate, który bardzo dobrze usztywnia płytę główną, czy specjalne nakrętki zapobiegające wypadaniu elementów montażowych. Montaż jest bardzo solidny, trudno mieć jakieś zastrzeżenia odnośnie docisku, który jest na odpowiednim poziomie. Dlaczego więc była mowa o pewnej specyficzności? Przede wszystkim dlatego, że jest to jeden z nielicznych coolerów, gdzie dokręcamy śruby nie od strony radiatora, a rewersu płyty głównej, co w naszej opinii jest rozwiązaniem nieco mniej wygodnym. W zasadzie trudno wykonać to bez wyciągania płyty głównej z obudowy, a w efekcie przekłada się to na nieco dłuższy czas instalacji.

Wentylator

Fabryczny wentylator jest w całości czarny, przez co współgra stylistycznie z radiatorem. Wtyczka 4-pin posiada wypustkę, dzięki której nie włożymy jej nieprawidłowo do gniazda 3-pin, zaś przewody znajdują się w oplocie. Zastosowane łożysko to FDB (ang. Fluid Dynamic Bearing), a deklarowana żywotność opiewa na zawrotne 300 000 godzin. Producent chwali się też zastosowaniem 6-polowego silnika, który ma zmniejszać wibracje i tym samym redukować wytwarzany hałas. To wszystko oczywiście sprawdzimy w praktyce.

LEPA EXllusion 240

LEPA EXllusion 240 znajdziecie w sklepach już od 489 zł (na dzień publikacji). Najbardziej aktualne ceny sprawdzicie tutaj.

Opakowanie i dodatki

Testowany sprzęt dotarł do nas w dużym, charakteryzującym się czarno-pomarańczową kolorystyką, pudełku. Znajdziemy na nim opis zastosowanych rozwiązań, specyfikację techniczną oraz zdjęcie produktu.

Wewnątrz, naturalnie oprócz coolera, odnajdziemy następujące elementy:

• zestaw montażowy,
• pastę termoprzewodzącą,
• rozgałęźnik typu Y 4-pin dla dwóch wentylatorów,
• adapter Molex -> 4-pin,
• adapter 24-pin -> 4-pin (do rozruchu pompki bez komputera),
• zestaw barwników (RGB),
• płyn chłodzący 500 ml,
• tackę do uzupełniania płynu,
• tackę chroniącą kartę graficzną przed wyciekiem,
• wskaźnik poziomu płynu.

Cooler

Sama konstrukcja to typowy zestaw chłodzenia wodnego AIO, aczkolwiek z nieco większym zacięciem do dokonywania zmian przez użytkownika we własnym zakresie. Sama chłodnica nie wyróżnia się niczym szczególnym, to po prostu anodowane na czarno aluminium. Węże są przezroczyste, głównie ze względu na wspomnianą wcześniej możliwość dostosowania określonych cech. Przechodząc do rzeczy, pompka udostępnia okienko, dzięki któremu zajrzymy do środka i skontrolujemy poziom płynu chłodzącego. Jeśli będzie go zbyt mało, to po prostu odkręcamy korek na szczycie i uzupełniamy do odpowiedniego poziomu. Skoro tak, to nic nie stoi na przeszkodzie, żeby zmienić również kolor z wykorzystaniem barwników wchodzących w skład zestawu. Właśnie wtedy przezroczyste węże będą największą zaletą, umożliwiając wszystkim podziwiane naszej kombinacji barw.

Standardowo otrzymujemy dwa wentylatory i to powinno w zasadzie wystarczyć każdemu. Jeśli jednak poczujecie niedosyt, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby zbudować konfigurację mini-ekstremalną w postaci czterech „śmigieł” tłoczących powietrze w układzie push-pull. Bonusowa dostawa kolejnej partii hałasu gwarantowana, podobnie jak lekki spadek temperatur.

Jakość wykonania podstawy jest świetna, wygląda dokładnie tak samo jak w przypadku Thermaltake Frio Extreme Silent 14 Dual i, jak się za chwilę okaże, to nie jedyne podobieństwo między tymi coolerami.

Zapinka

O wilku mowa, to właśnie zapinka jest drugim punktem wspólnym z produktem Thermaltake. Dosłownie wszystkie elementy są tutaj identyczne, przez co system montażu nie różni się nawet najdrobniejszym szczególikiem. Po dokładniejszą charakterystykę odsyłamy więc do opisu Frio Extreme Silent 14 Dual. Co tu dużo mówić, oba te produkty niewątpliwie opuściły tę samą chińską fabrykę ;)

Wentylator

Dołączone do zestawu wentylatory są w całości czarne, łącznie z przewodami, które niestety nie znalazły się w oplocie. Wtyczki są 4-pinowe i zaopatrzone w odpowiednie wypustki. To w zasadzie wszystko, co możemy o „śmigłach” powiedzieć, gdyż producent nie podaje ani rodzaju łożysk, ani deklarowanego czasu bezawaryjnej pracy.

LEPA LV12

LEPA LV12 znajdziecie w sklepach już od 149 zł (na dzień publikacji). Najbardziej aktualne ceny sprawdzicie tutaj.

Opakowanie i dodatki

Cooler otrzymaliśmy w niewielkim, utrzymanym w czarno-pomarańczowej kolorystyce, pudełku. Znajdziemy na nim opis zastosowanych rozwiązań, specyfikację techniczną, a także zawartość opakowania.

W skład dodatków wchodzą następujące elementy:

• zestaw montażowy,
• pasta termoprzewodząca,
• klucz montażowy.

Cooler

LV12 to konstrukcja typu slim, dzięki czemu nie powinniśmy mieć problemów z montażem wysokich pamięci RAM. Transfer ciepła, między podstawą i radiatorem, zapewniają cztery ciepłowody kontaktujące się bezpośrednio z procesorem. Całość została anodowana na czarno, co zapewnia dość oryginalne wrażenia wizualne.

W komplecie znajdziemy jeden wentylator, aczkolwiek producent dołączył drugi zestaw klipsów, dzięki czemu nie będzie problemów z instalacją kolejnej sztuki.

Jakość szlifu jest mocno przeciętna, toteż potencjalny nabywca powinien popracować nad tym elementem, jeśli zależy mu na możliwie najniższych temperaturach.

Zapinka

Pod tym względem, co tu dużo mówić, LEPA się nie "popisała". Sam montaż co prawda jest dość bezproblemowy, jednak backplate pozostawia dużo do życzenia. Ponownie mamy do czynienia z niewielką powierzchnią kontaktu, ale tym razem skutki są dużo poważniejsze. Docisk jest bardzo mocny, co powoduje znaczące wygięcie laminatu płyty głównej. W naszym przypadku na tyle duże, że dwa pierwsze sloty RAM po prostu przestały działać. Dlatego też pomiary wydajności przeprowadziliśmy przy takim dokręceniu śrub, które nie powodowało problemów z funkcjonowaniem sprzętu. Przykręcenie radiatora do zapinki wymaga użycia dołączonego klucza, co wydłuża nieco proces montażu wewnątrz obudowy.

Wentylator

Fabryczny wentylator jest w całości czarny, co współgra kolorystycznie z resztą zestawu chłodzącego. Różnokolorowe przewody umieszczone zostały w oplocie, zaś wtyczka 4-pin posiada stosowną wypustkę. Zastosowano tutaj łożysko BOL (ang. Barometric Oilless), co przekłada się na deklarowaną żywotność wynoszącą 160 000 godzin.

Warto jeszcze zwrócić uwagę na specjalny przełącznik, który umożliwia ograniczenie maksymalnej prędkości obrotowej.

Gelid Tranquillo Rev. 4

Gelid Tranquillo Rev. 4 znajdziecie w chwili obecnej wyłącznie w sklepie Angela, w cenie 123,90 zł (na dzień publikacji).

* Zestaw montażowy dla LGA 2011(-3) nie znajduje się w zestawie i trzeba go zakupić oddzielnie.

Opakowanie i dodatki

Opisywany sprzęt zapakowany został w skromnych rozmiarów opakowanie, utrzymane w jasnej palecie barw z niewielką domieszką czerni. Możemy na nim odnaleźć informacje o kompatybilności, spis wyposażenia oraz najważniejsze - przynajmniej według producenta – cechy charakteryzujące Tranquillo Rev. 4.

Oprócz coolera, nabywca otrzyma następujące akcesoria:

• zestaw montażowy,
• pastę termoprzewodzącą GC-Pro.

Cooler

Mamy do czynienia ze skromnych rozmiarów radiatorem, jest to po prostu cooler typu slim. Radiator odbiera ciepło z procesora, wykorzystując w tym celu cztery ciepłowody (bezpośredni kontakt z CPU). Pod tym względem nie ma więc znaczących różnic w stosunku do poprzedniej rewizji, aczkolwiek warto podkreślić, że Rev. 3 nie wykorzystywała HDT.

Wraz z coolerem otrzymujemy jedno „śmigło”, ale nie ma żadnych przeciwwskazań do instalacji kolejnego, gdyż w zestawie znalazło się miejsce dla drugiej pary klipsów. Jedynie obostrzenie dla wentylatorów to brak „tunelu” w miejscu przeznaczonym na śrubki montażowe. Jak widać na zdjęciu, w takim przypadku po prostu nie da rady wykorzystać fabrycznych klipsów - konstrukcja musi być „otwarta”.

Podstawa jest wykonana w sposób typowy dla tej półki cenowej. Z jednej strony nie ma tragedii, a z drugiej do „lustra” jest bardzo daleko. W gestii potencjalnego kupującego jest więc poprawa tego aspektu.

Zapinka

Zapinka w przypadku Gelida Tranquillo Rev. 4 ma zarówno strony mocne, jak i te wymagające dalszego dopracowania. Sam backplate jest metalowy i przyzwoicie usztywnia płytę główną - pod tym względem jest więc bez zarzutu. Śruby montażowe nie wypadają dzięki specjalnym nakrętkom, tak więc również tutaj producent poszedł w dobrym kierunku. Tyle pozytywów, teraz czas na negatywy. Co prawda mamy sprężyny, ale tak naprawdę na niewiele się zdają. Całość trzeba potraktować bardzo brutalnie, w przeciwnym razie docisk jest niezadowalający i temperatury ulegają pogorszeniu o kilkanaście stopni w stosunku do poprawnego montażu. Należy więc zwracać na to szczególną uwagę podczas montażu.

Wentylator

Fabryczny wentylator jest czarno-biały, zaś kable zasilające jednokolorowe i pozbawione oplotu. Wtyczka 4-pin, niestety, nie posiada stosownej wypustki, zaś zastosowanie łożysko to HDB (ang. Hydro Dynamic Bearing). Deklarowana żywotność to 50 000 godzin, co oznacza wylądowanie w dole stawki pod tym względem.

Noctua NH-C14S

Noctua NH-C14S znajdziecie w sklepach już od 329 zł (na dzień publikacji). Najbardziej aktualne ceny sprawdzicie tutaj.

Opakowanie i dodatki

Testowany sprzęt dotarł do nas w dużych rozmiarów, utrzymanym w klasycznej dla tego producenta kolorystyce, opakowaniu. Znajdziemy na nim przede wszystkim opisy zastosowanych rozwiązań technicznych.

Wewnątrz, oczywiście oprócz coolera, odnajdziemy następujące dodatki:

• zestaw montażowy,
• pastę termoprzewodzącą NT-H1,
• adapter obniżający obroty „śmigła”,
• śrubokręt.

Cooler

Sam cooler to pierwsza w niniejszym teście konstrukcja w układzie horyzontalnym. Wiąże się z tym oczywiście spora elastyczność. Jeżeli zamontujemy wentylator na szczycie, to nie będziemy mieć problemów z wysokością pamięci RAM, z kolei opcja ze „śmigłem” na dole umożliwi zachowanie rozsądnej wysokości, co może mieć niebagatelne znaczenie w niewielkich obudowach. Jest jeszcze jeden aspekt - coolery horyzontalne bardzo dobrze owiewają okolice sekcji zasilania. W tym miejscu pozdrawiam wszystkich posiadaczy procesorów AMD FX - w tym siebie ;) Po krótkim użytkowaniu NH-C14S w połączeniu z zestawem ASRock Fatal1ty 990FX Killer + FX-8350 muszę przyznać, że różnica w porównaniu z klasycznymi „wieżowcami” jest bardzo duża, jeśli chodzi o temperaturę radiatora sekcji zasilania.

Standardowo otrzymujemy jeden wentylator, jednak znajdująca się w komplecie druga para klipsów umożliwia montaż drugiej sztuki - koniecznie z otworami montażowymi 140 mm!

Jakość wykonania podstawy jest całkiem niezła, do „lustra” już całkiem niedaleko, aczkolwiek dalej niż w przypadku NH-D15.

Zapinka

Pod tym względem firma Noctua od lat uchodzi za wzór i trzeba przyznać, że są ku temu podstawy. Backplate świetnie usztywnia płytę główną, a śruby montażowe trzymają się bardzo dobrze, nie wypadając podczas instalacji przy pierwszej lepszej okazji. Docisk jest solidny, zaś przykręcenie samego coolera do zapinki bezproblemowe dzięki dołączonemu do zestawu śrubokrętowi. Warto nadmienić, że wsparcie dla socketów LGA 775 oraz 1366 również jest możliwe, aczkolwiek wymaga zastosowania zestawu montażowego NM-I3. Na szczęście producent wysyła go bezpłatnie po okazaniu dowodu zakupu coolera.

Wentylator

Dołączony w zestawie wentylator jest kremowo-bordowy. Przewody znajdują się w całości w czarnym oplocie, a wtyczka 4-pinowa posiada wypustkę chroniącą przed nieprawidłowym montażem w gnieździe 3-pin. „Śmigło” wykorzystuje łożysko SSO (ang. selft-stabilizing oil-pressure), co przekłada się na deklarowany czas bezawaryjnej pracy wynoszący 150 000 godzin.

Noctua NH-D15(S)

Noctua NH-D15 znajdziecie w sklepach już od 381,45 zł (na dzień publikacji). Najbardziej aktualne ceny sprawdzicie tutaj.

Natomiast NH-D15S znajdziecie w sklepach już od 339 zł (na dzień publikacji). Najbardziej aktualne ceny sprawdzicie tutaj.

Opakowanie i dodatki

Opisywane konstrukcje zapakowane zostały w gigantyczne wręcz pudełka, utrzymane w jasnej palecie barw, z domieszkami brązu i czerni. Możemy na nich odnaleźć przede wszystkim opisy zastosowanych technologii.

Oprócz coolera, nabywca otrzyma następującą paletę akcesoriów:

• zestawy montażowę (oddzielnie pakowane dla AMD oraz Intela),
• pastę termoprzewodzącą NT-H1,
• rozgałęźnik typu Y 4-pin dla dwóch wentylatorów (tylko w przypadku NH-D15),
• adaptery obniżające obroty "śmigieł",
• śrubokręt.

Cooler

Mamy tutaj dwie wieże, w układzie równoległym, przez co całość zajmuje całkiem sporo miejsca w obudowie. Każda z nich odbiera ciepło z podstawy, wykorzystując sześć rurek heatpipe. Względem NH-D14, zmienił się nieco kształt wież, zwiększył odstęp między nimi, a także "przycięto" finy najbliżej podstawy, co umożliwia montaż wysokich modułów RAM. Aczkolwiek wtedy musimy się ograniczyć do jednego wentylatora, ewentualnie podnieść ten nad pamięciami odpowiednio wysoko (o ile obudowa się zamknie) lub też przełożyć oba na pull z wież. NH-D15S wyróżnia się dodatkowo asymetrycznością, gdyż wieże zostały odpowiednio oddalone od portów PCIe, aby zapewnić większą kompatybilność.

Wraz z NH-D15 otrzymujemy od razu dwa "śmigła", co w tej półce cenowej wydaje się zrozumiałe. Z kolei wersja z dopiskiem "S" ogranicza się do jednej sztuki, z powodu wspomnianych kwestii kompatybilnościowych.

Podstawa wykonana jest lepiej niż w przypadku poprzednika, do "lustra" brakuje bardzo niewiele.

Zapinka

Pod tym względem firma Noctua od lat uchodzi za wzór i trzeba przyznać, że są ku temu podstawy. Backplate świetnie usztywnia płytę główną, a śruby montażowe trzymają się bardzo dobrze, nie wypadając podczas instalacji przy pierwszej lepszej okazji. Docisk jest solidny, zaś przykręcenie samego coolera do zapinki bezproblemowe dzięki dołączonemu do zestawu śrubokrętowi. Warto nadmienić, że wsparcie dla socketów LGA 775 oraz 1366 również jest możliwe, aczkolwiek wymaga zastosowania zestawu montażowego NM-I3. Na szczęście producent wysyła go bezpłatnie po okazaniu dowodu zakupu coolera.

Wentylator

Znajdujące się w komplecie wentylatory charakteryzują się kremowo-bordową kolorystyką. Kable zasilające w całości znajdują się w oplotach, a wtyczki 4-pin z wypustkami zapobiegają nieprawidłowej instalacji w gniazdach 3-pin. Noctua chwali się wykorzystaniem łożysk SSO (ang. self-stabilising oil-pressure), które mają zapewniać 150 000 godzin bezproblemowej pracy. Co ciekawe, sklepowa wersja NF-A15 charakteryzuje się zmniejszoną do 1200 RPM prędkością obrotową i właśnie w takiej konfiguracji zostanie dodatkowo przetestowany NH-D15S.

SilentiumPC Fortis 3

SilentiumPC Fortis 3 znajdziecie w sklepach już od 139 zł (na dzień publikacji). Najbardziej aktualne ceny sprawdzicie tutaj.

Opakowanie i dodatki

Testowany sprzęt dotarł do nas w sporych rozmiarów, charakteryzującym się biało-szarą kolorystyką, opakowaniu. Znajdziemy na nim specyfikację techniczną oraz opis wykorzystanych rozwiązań.

Wewnątrz, naturalnie oprócz coolera, odnajdziemy następujące dodatki:

• zestaw montażowy,
• pastę termoprzewodzącą Pactum PT-1,
• klucz montażowy.

Cooler

Sama konstrukcja to słusznych rozmiarów, asymetryczna wieża, okraszona charakterystycznym wycięciem z jednej strony. Kontakt z podstawą zapewnia pięć ciepłowodów o bezpośrednim styku z IHS, zaś anodowany na czarno top ma zapewne na celu zwrócenie uwagi potencjalnego kupującego. Trzeba przyznać, że cel został osiągnięty. Wracając jednak do samego wyglądu, to chyba nikt nie zaprzeczy, że całość mocno przypomina Macho Rev. B.

Standardowo otrzymujemy jeden wentylator, jednak znajdujące się w komplecie druga para klipsów umożliwia montaż drugiej sztuki.

Jakość wykonania podstawy pozostawia wiele do życzenia, mamy tutaj po prostu klasyczny "mat", co może mieć pewien wpływ na wyniki testów.

Zapinka

Przesadnie źle nie jest, aczkolwiek mogło być nieco lepiej. Przede wszystkim, backplate jest plastikowy, przez co w żaden sposób nie usztywnia płyty głównej. Warto jednak pochwalić zastosowanie specjalnych zatrzasków, które blokują śruby montażowe, uniemożliwiając ich swobodne wypadanie. Wykorzystanie klucza dołączonego do zestawu jest w zasadzie niezbędne, co trochę wydłuża proces instalacji wewnątrz obudowy. Z kolei śruby, którymi przykręcamy radiator do zapinki, pozbawione są sprężyn i trzeba je potraktować dość brutalnie, ale osiągnąć odpowiedni docisk.

Wentylator

Dołączony w zestawie wentylator jest w całości czarny, podobnie jak wychodzące z niego przewody. Te ostatnie znajdują się dodatkowo w oplocie. Wtyczka jest 4-pinowa, jednak pozbawiona wypustki, która mogłaby ochronić przed nieprawidłowym montażem w gnieździe 3-pin. "Śmigło" wykorzystuje łożysko HBS (ang. Hydraulic Bearing System), zaś deklarowany czas bezproblemowej pracy to 50 000 godzin. Trochę mało na tle konkurencji.

Thermalright Macho Rev. B

Thermalright Macho Rev. B znajdziecie w sklepach już od 209 zł (na dzień publikacji). Najbardziej aktualne ceny sprawdzicie tutaj.

Opakowanie i dodatki

Zestaw chłodzący otrzymaliśmy w sporym, utrzymanym czarno-zielonej kolorystyce, pudełku. Znajdziemy na nim specyfikację techniczną oraz przegląd nagród, które produkty Thermalright otrzymały na przestrzeni ostatnich lat.

W skład dodatków wchodzą następujące elementy:

• zestaw montażowy,
• pasta termoprzewodząca Chill Factor,
• śrubokręt.

Cooler

Macho Rev. B to naprawdę duża konstrukcja. Na szczęście jest ona asymetryczna, co docenią posiadacze wysokich pamięci RAM. Transfer ciepła, pomiędzy podstawą i radiatorem, zapewnia sześć rurek heatpipe. Jak już wspomnieliśmy, to właśnie tym coolerem inspirowali się twórcy Fortisa 3. Nie jest więc zaskoczeniem, że także i tutaj mamy top anodowany na czarno oraz charakterystyczne, chociaż znacząco mniejsze, wycięcie.

W komplecie znajdziemy jeden wentylator i kolejnego po prostu nie zamontujemy, gdyż producent "zapomniał" o dołączeniu dodatkowej pary klipsów. Co istotne, klipsy wkładamy w radiator przed montażem coolera, gdyż później jest to czynność wybitnie karkołomna. Warto również zwrócić uwagę na to, że jedyne kompatybilne wentylatory to 140 mm z otworami montażowymi 120 mm.

Jakość podstawy jest po prostu znakomita. Mamy tutaj prawdziwe "lustro", co powinno pozytywnie wpłynąć na transfer ciepła.

Zapinka

Pod tym względem Thermalright nie zawiódł. Backplate jest metalowy i usztywnia płytę w stopniu zadowalającym. Śruby montażowe nie wypadają dzięki specjalnym nakładkom, co docenią użytkownicy montujący zestaw chłodzący w obudowie. Największym problemem jest tutaj w zasadzie przykręcenie samego coolera do zapinki, co sprawia niewielkie trudności ze względu na wielkość wspomnianego wycięcia (tak, to przez nie "wprowadzamy" jedną ze śrubek). Na szczęście z pomocą przychodzi dołączony, naprawdę długi, śrubokręt. Akurat pod tym względem projekt Fortisa 3 jest lepszy, ale kosztem mniejszej powierzchni oddawania ciepła.

Wentylator

Fabryczny wentylator jest czarno-biały, a jego różnokolorowe kable zasilające umieszczone zostały w oplocie. Wtyczka 4-pin posiada stosowną wypustkę, zaś zastosowane łożysko to EHFB (ang. Enhanced Hyper-Flow Bearing). Deklarowana żywotność pozostaje tutaj, niestety, tajemnicą producenta.

Thermalright TRUE Spirit 140 BW Rev. A

Thermalright TRUE Spirit 140 BW Rev. A jest niedostępny w Polsce, dlatego odsyłamy do bliźniaczego modelu TRUE Spirit 140 Power, który znajdziecie w sklepach już od 212 zł (na dzień publikacji). Najbardziej aktualne ceny sprawdzicie tutaj.

Opakowanie i dodatki

Opisywany produkt zapakowany został w średnich rozmiarów opakowanie, utrzymanie w czarno-niebieskiej palecie barw. Możemy na nim odnaleźć specyfikację techniczną oraz szeroką gamę nagród, które coolery Thermalright otrzymały w ciągu ostatnich kilku lat.

Oprócz coolera, nabywca otrzyma następujące akcesoria:

• zestaw montażowy,
• pastę termoprzewodzącą Chill Factor.

Cooler

Mamy tutaj do czynienia z kolejnym coolerem slim, co wiąże się z zaletami, o których wcześniej wspomnieliśmy. Radiator odbiera ciepło z podstawy, wykorzystując w tym celu sześć ciepłowodów. Jest to znacząco większa ilość od tej, którą pochwalić się może konstrukcja LEPA, co dobrze wróży w kwestii wydajności.

Wraz z coolerem otrzymujemy jedno "śmigło", aczkolwiek nie ma żadnych problemów z instalacją kolejnego, gdyż w zestawie znajdziemy drugą parę klipsów. Także i tutaj zalecamy włożenie klipsów przed zamontowaniem konstrukcji na płycie oraz przypominamy o mocno ograniczonej kompatybilości.

Podstawa wykonana jest naprawdę dobrze, dokładnie tak samo jak w przypadku Macho Rev. B. Takie wykończenie po prostu nam się podoba!

Zapinka

Jest identyczna jak w przypadku opisywanego na poprzedniej stronie "brata", dlatego też pomijamy ten aspekt.

Wentylator

Tutaj również nie ma żadnych różnic, toteż nie będziemy powtarzać drugi raz tego samego opisu.

Thermaltake Frio Extreme Silent 14 Dual

Thermaltake Frio Extreme Silent 14 Dual znajdziecie w sklepach już od 289 zł (na dzień publikacji). Najbardziej aktualne ceny sprawdzicie tutaj.

Opakowanie i dodatki

Testowany sprzęt dotarł do nas w sporym, charakteryzującym się czarno-czerwoną kolorystyką, pudełku. Znajdziemy na nim opis zastosowanych technologii oraz specyfikację techniczną.

Wewnątrz, naturalnie oprócz coolera, odnajdziemy następujące elementy:

• zestaw montażowy,
• pastę termoprzewodzącą,
• adaptery obniżające obroty wentylatorów.

Cooler

Sama konstrukcja to dwie wieże, ułożone jedna obok drugiej, podobnie jak w NH-D15. Wiąże się to oczywiście ze sporą ilością zajętego miejsca oraz nieco większą wysokością całości niż mogłaby na to wskazywać budowa radiatora (wentylator nad modułami RAM trzeba na ogół nieco podnieść). Kontakt wież z postawą zapewnia sześć rurek heatpipe.

Standardowo otrzymujemy komplet wentylatorów, dzięki czemu nabywca chcący uzyskać maksymalną wydajność nie musi się martwić tym aspektem. Klipsy wkładamy w radiator przed montażem całości na płycie, sytuacja podobna jak w coolerach Thermalright.

Jakość wykonania podstawy jest po prostu świetna, klasa wykończenia jest tutaj tak samo wysoka jak w przypadku coolerów Thermalright.

Zapinka

Jest całkiem w porządku, trudno mieć pod tym względem większe uwagi. Backplate jest metalowy i bardzo dobrze usztywnia płytę główną, aczkolwiek śruby montażowe nie są w żaden sposób zabezpieczone przez wypadaniem. Przykręcenie radiatora do zapinki jest czynnością bezproblemową, dzięki dość dużej przestrzeni między wieżami. Śruby wykorzystywane w tym celu pozbawione są jednak sprężyn, dlatego należy dużą wagę przywiązać do porządnego ich przykręcenia.

Wentylator

Dołączone do zestawu wentylatory są czarno-białe, zaś wychodzące przewody różnokolorowe. Te ostatnie, niestety, nie znajdują się w oplotach, skutkiem czego potencjalny użytkownik musi zadbać o ich dokładne schowanie. Chyba, że nie zależy mu na kwestiach stylistycznych… Wtyczki są 4-pinowe i zaopatrzone w odpowiednie wypustki. Producent nie podaje rodzaju łożysk, które wykorzystują "śmigła", z kolei deklarowany czas bezproblemowej pracy to 50 000 godzin. Tyle samo, ile w przypadku Fortisa 3.

Thermaltake NiC C5

Thermaltake NiC C5 znajdziecie w sklepach już od 262,34 zł (na dzień publikacji). Najbardziej aktualne ceny sprawdzicie tutaj.

Opakowanie i dodatki

Cooler otrzymaliśmy w niewielkich rozmiarów, utrzymanym w czarno-czerwonej palecie barw, pudełku. Możemy na nim odnaleźć specyfikację techniczną oraz opis zastosowanych rozwiązań.

W skład dodatków wchodzą następujące elementy:

• zestaw montażowy,
• pasta termoprzewodząca.

Cooler

NiC C5 to trzecia konstrukcja typu slim w teście. Oznacza to oczywiście brak problemów z wysokimi modułami RAM. Transfer ciepła, między podstawą i radiatorem, zapewnia w tym przypadku pięć ciepłowodów. Wrażenia wizualne są dość typowe, ale to się już za chwilę zmieni za sprawą wentylatorów.

W komplecie znajdziemy dwa "śmigła", oba o oznaczeniach TT-1225. Znajdują się one w specjalnych koszykach, dzięki czemu całość kapitalnie prezentuje się w obudowie.

Nie możemy mieć żadnych zastrzeżeń do jakości podstawy, podobnie jak było to w przypadku Frio Extreme Silent 14 Dual.

Zapinka

Pod tym względem trudno doszukać się większych różnić względem większego "brata", aczkolwiek warto zwrócić uwagę na backplate. Tym razem jest on plastikowy, co odbija się na mało zadowalającej sztywności. Jednak ze względu na siłę docisku, która nie jest przesadnie duża, nie odbija się to negatywnie na reszcie sprzętu (a konkretniej na płycie głównej).

Wentylator

Fabryczne wentylatory są czerwono-czarne, co nadaje konstrukcji charakteru. Różnokolorowe przewody umieszczone zostały we wspólnym oplocie, zaś wtyczka jest 3-pinowa  i zasila oba "śmigła". Wyklucza to automatyczną kontrolę obrotów na płytach, które nie wspierają regulacji napięciowej (w tym naszej, stąd brak pomiarów w spoczynku). Zastosowano tutaj bliżej nieokreślone łożyska, zaś deklarowana żywotność wynosi 40 000 godzin. Niby to wciąż bardzo dużo, ale jednak najmniej w teście.

Warto jeszcze zwrócić uwagę na regulator obrotów, który umożliwia ograniczenie prędkości obrotowej i tym samym częściowo rekompensuje wadę wtyczki.

Zalman FX70

Zalman FX70 znajdziecie w sklepach już od 253,40 zł (na dzień publikacji). Najbardziej aktualne ceny sprawdzicie tutaj.

* W zestawie znajduje się tylko jedna para klipsów.

** Kompatybilność z platformami AMD jest wyłącznie teoretyczna, szczegóły poniżej.

Opakowanie i dodatki

Opisywany sprzęt zapakowany został w średnich rozmiarów pudełko, utrzymane w mrocznej palecie barw. Możemy na nim odnaleźć informacje o kompatybilności, podstawowe elementy specyfikacji oraz przegląd najważniejszych technologii zastosowanych w produkcie.

Oprócz coolera, nabywca otrzyma następujące akcesoria:

• zestaw montażowy,
• naklejkę na obudowę,
• pastę termoprzewodzącą ZM-STG2M.

Cooler

Mamy do czynienia z konstrukcją wieżową, charakteryzującą się dość niebanalnym wyglądem. Radiator obiera ciepło z procesora, wykorzystując w tym celu sześć ciepłowodów. Wszystkie elementy, czyli podstawa, wspomniane rurki heatpipe oraz sam radiator, są niklowane, co nadaje całości pewną nutę elegancji oraz sprawia, że cooler wyróżnia się z tłumu. Aluminiowe żeberka charakteryzują się ponadto ciekawym, acz podyktowanym względami efektywności podczas pracy pasywnej, kształtem, który oczywiście nie każdemu musi przypaść do gustu. Jedno jest pewne, obok FX70 trudno będzie przejść obojętnie.

W zestawie naturalnie nie ma żadnego wentylatora, ale producent przewidział opcję montażu dodatkowego "śmigła" i dołączył w zestawie klipsy montażowe. Należy tutaj wspomnieć, że do współpracy kwalifikują się wyłącznie konstrukcje "otwarte", gdyż obecność "tunelu" w miejscu przeznaczonym na śrubki montażowe uniemożliwia instalację i jesteśmy wtedy skazani na kombinacje w stylu opasek zaciskowych.

Wykonanie podstawy jest naprawdę dobre, mamy tutaj prawie "lustro" - zupełnie jak w przypadku NH-D15(S).

Zapinka

Zapinka "zaserwowana" nam przez Zalmana to całkiem przyzwoite rozwiązanie. Backplate jest metalowy i usztywnia płytę główną w stopniu wystarczającym, a specjalne zatrzaski zapobiegają wypadaniu nakrętek montażowych i tym samym ułatwiają instalację. Sprężyn tutaj nie uświadczymy, dlatego należy zadbać o odpowiednie dokręcenie śrubek, ale na szczęście nie trzeba stosować równie drastycznych środków jak w niektórych poprzednio opisywanych zestawach chłodzących. Dużym minusem jest jednak brak faktycznej kompatybilności z procesorami AMD, wbrew zapewnieniom producenta. Wynika to z faktu, że stosowne szyny montażowe są nieprzystosowane do kształtu podstawy i po prostu nie da się ich przykręcić. Miejcie to na uwadze, gdyż na AMD po prostu nie zainstalujecie FX70.

Zalman CNPS10X Performa+

Zalman CNPS10X Performa+ znajdziecie w sklepach już od 140 zł (na dzień publikacji). Najbardziej aktualne ceny sprawdzicie tutaj.

Opakowanie i dodatki

Testowany produkt dotarł do nas w skromnych rozmiarów, utrzymanym w dość mrocznej palecie barw, opakowaniu. Znajdziemy na nim przegląd zastosowanych technologii, specyfikację techniczną, a także listę kompatybilnych podstawek.

Wewnątrz, oczywiście oprócz coolera, odnajdziemy następujące akcesoria:

• zestaw montażowy,
• pastę termoprzewodzącą.

Cooler

Sama konstrukcja to kolejny w teście radiator typu slim. Zalety tego typu rozwiązania opisywaliśmy na poprzednich stronach, zatem w tej kwestii powinna być już jasność. Kontakt podstawy z radiatorem realizowany jest za pomocą pięciu rurek heatpipe. CNPS10X Performa+ to cooler marginalnie asymetryczny, z praktycznego punktu widzenia nie robi to żadnej różnicy.

Standardowo dostajemy jeden wentylator, ale w komplecie znajduje się druga para klipsów, dlatego też nie ma żadnych problemów ze zbudowaniem konfiguracji push-pull.     Obostrzenia dotyczące "śmigieł" są takie same jak w przypadku FX70 i należy mieć to na uwadze.

Podstawa "szału" niestety nie robi, co w tej półce cenowej jest w zasadzie standardem. Mamy klasycznie matowe wykończenie, co rodzi podejrzenia, że użytkownik końcowy będzie mógł jeszcze symbolicznie podnieść efektywność chłodzenia poprzez dopracowanie tego elementu we własnym zakresie.

Zapinka

Jest identyczna jak w przypadku opisywanego na poprzedniej stronie "brata", dlatego też pomijamy ten aspekt.

Wentylator

Dołączony w zestawie wentylator jest w całości czarny i zasilany wtyczką 4-pin, która nie posiada stosownej wypustki i tym samym możliwe jest jej nieprawidłowe podłączenie do gniazda 3-pin. Przewody nie znajdują się w oplocie, a do tego są różnokolorowe, co nieco obniża walory estetyczne. "Śmigło" wykorzystuje łożysko o niewiele mówiącej nazwie Long Life Bearing, a dokładnych danych na temat żywotności po prostu nie podano.

Wyniki - spoczynek

Brak, na powyższym wykresie, coolera Thermaltake NiC C5 wynika z obecności wyłącznie wtyczki 3-pin, o czym wcześniej wspominaliśmy. Nasza płyta w takim przypadku nie umożliwia automatycznej regulacji obrotów.

Wyniki - obciążenie

Na ostatnim wykresie brakuje zestawu AAB Cooling Super Silent P6 PWM, gdyż wentylator znajdujący się w komplecie nie jest w stanie pracować przy napięciu 5 V.

Wyniki - wentylatory BitFenix

Brak, na powyższych wykresach, be quiet! Dark Rock 3, Gelid Tranquillo Rev. 4, Noctua NH-C14S, obu konstrukcji Thermalright oraz Zalman CNPS10X Performa+ wynika ze specyficznego systemu montażu wentylatorów, na co zwróciliśmy uwagę przy opisach. Wykorzystane BitFenixy, niestety, nie były z nim kompatybilne.

Pomiary głośności - spoczynek

Na powyższym wykresie brakuje zestawu Thermaltake NiC C5, z takich samych powodów jak na stronie z temperaturami w spoczynku.

Pomiary głośności - obciążenie

Brak, na ostatnim wykresie, coolera AAB Cooling Super Silent P6 PWM wynika z problemów z wentylatorem, które opisaliśmy na stronie z temperaturami pod obciążeniem.

Podsumowanie

AAB Cooling Super Silent P6 PWM

Nie ulega wątpliwości, że produkt firmy AAB to całkiem przyzwoity cooler. Pod względem wydajności ciężko mu cokolwiek zarzucić, wszak przegrał wyłącznie ze znacznie droższymi konkurentami, a i tak zapewnił odpowiednio niskie temperatury. Super Silent P6 PWM świetnie prezentuje się w obudowie, a do tego jest jednym z cichszych zestawów w teście, zauważalnie ustępując jedynie produktom Thermalright.  Jeżeli dodamy do tego niezłą jakość wykonania oraz naprawdę niską cenę, wynoszącą 115 zł, to mamy obraz bardzo mocnego zawodnika w kategorii niedrogich coolerów.

be quiet! Dark Rock 3

Produkt firmy be quiet! to cooler skierowany do ściśle określonego grona klientów. Są to przede wszystkim ludzie, którym na niczym innym tak nie zależy, jak na możliwie najmniejszym poziomie generowanego hałasu. Nie da się zaprzeczyć, że w tej kategorii Dark Rock 3 sprawuje się kapitalnie, wszak konstrukcja ta nie miała sobie równych w teście, dosłownie nokautując większość konkurentów i wygrywając nawet z coolerami Thermalright, które dotąd były wzorem kultury pracy. Także pod względem stylistycznym nie można nic zarzucić testowanemu produktowi, do ręki otrzymujemy bardzo stylowy i elegancki zestaw chłodzący, który bez obaw można eksponować w obudowach z oknem. Jeśli o samą wydajność chodzi, to Dark Rock 3 wypadł porównywalnie do Fortisa 3, co - biorąc pod uwagę wymiary radiatora - jest wynikiem, którego można było się spodziewać. Warto również przypomnieć o rzadko spotykanym systemie montażu, który na ogół nieznacznie wydłuża czas instalacji. Jeśli jesteście w stanie pogodzić się z tymi drobnymi niedogodnościami, a kultura pracy jest dla Was najważniejsza, to Dark Rock 3 jest bardzo mocną propozycją.

LEPA EXllusion 240

Jedyny w teście zestaw AIO okazał się konstrukcją bardzo wydajną, detronizując dotychczasowego lidera rankingu, czyli cooler Noctua NH-D15. Różnica nie jest oczywiście porażająca, ale może nieco wzrosnąć przy mocniejszym OC. Ciekawym rozwiązaniem jest także możliwość uzupełniania płynu we własnym zakresie, dzięki czemu możemy również zmienić jego kolor. Potencjalny nabywca będzie w stanie nawet rozbudować zestaw o kolejne chłodnice czy bloki. Wyposażenie jest bardzo bogate, znajdziemy tam wszystko, co będzie potrzebne do użytkowania EXllusion 240. Z minusów należy odnotować dość duży spadek efektywności chłodzenia po zejściu do 5 V na wentylatorach oraz zaporową cenę (przynajmniej w porównaniu do topowych coolerów powietrznych, bo w stosunku do innych AIO źle wcale nie jest). Jeśli kolorowe węże są dla Was na tyle atrakcyjne, by wydać na nie około 500 zł, to czemu nie, aczkolwiek w przeciwnym wypadku topowe zestawy chłodzenia powietrznego będą po prostu bardziej opłacalne. Niemniej jednak EXllusion 240 jest niewątpliwie AIO godnym uwagi i tym stwierdzeniem kończymy rozważania na jego temat.

LEPA LV12

Pod względem czystej wydajności to niewątpliwie największe rozczarowanie testu. Produkt firmy LEPA z trudem poradził sobie z wcale nie tak mocno podkręconym Core i7-990X, bardzo mocno odstając od reszty stawki. Jeżeli dodamy do tego kosmiczny poziom hałasu, otrzymamy obraz produktu skierowanego dla bardzo specyficznego odbiorcy. Na pocieszenie zostaje bardzo ciekawy wygląd, będący efektem jednolitej, czarnej kolorystyki tego coolera, oraz niewielki wzrost temperatur po obniżeniu obrotów wentylatora. Jeśli więc szukacie zestawu chłodzącego o nietuzinkowej sferze wizualnej, a niespecjalnie interesują Was "osiągi", warto rozejrzeć się za LV12. Tym bardziej, że cena jest "znośna".

Gelid Tranquillo Rev. 4

Kolejna, czwarta już, rewizja popularnego Gelid Tranquillo to produkt ciekawy, o akceptowalnej wydajności, ale niepozbawiony wad. Pod względem osiągów jest to klasa wyżej od porównywalnego rozmiarowo LEPA LV12 - myślę, że dla sporej części użytkowników będzie to poziom wystarczający. Także pod względem kultury pracy jest naprawdę dobrze - to ścisła czołówka testu, gdyż Tranquillo Rev. 4 przegrał jedynie z coolerami Thermalright. Jeśli natomiast chodzi o wady, to trzeba zwrócić uwagę na system montażu, który wciąż wymaga dopracowania. Na chwilę obecną wygląda to tak, że mniej doświadczeni użytkownicy mogą mieć kłopoty z osiągnięciem maksymalnej wydajności. Konstrukcja sporo też traci na wydajności po obniżeniu obrotów wentylatora i należy mieć to na uwadze. Cena jest bez wątpienia rozsądna, tak więc jeśli szukacie produktu niewielkich rozmiarów, to spokojnie możecie kierować wzrok w stronę opisywanego coolera.

Noctua NH-C14S

Jedyna horyzontalna konstrukcja w teście pokazała się z dobrej strony. Pod względem wydajnościowym oczywiście nie była w stanie dorównać najlepszym „wieżowcom”, co nie jest żadnym zaskoczeniem. Różnica nie jest jednak duża, aczkolwiek może się ona zwiększyć przy mocniejszym OC procesora i należy mieć to na uwadze. Poza tym, NH-C14S dysponuje wszystkimi zaletami charakterystycznymi dla produktów Noctua, takimi jak bardzo dobre wyposażenie fabryczne, wysoka jakość wykonania czy nienaganne wparcie techniczne. Jeśli jednak spojrzymy na cenę, to nie da się ukryć, że jest to w pewnym sensie produkt niszowy. Za „wieżowca” o porównywalnych osiągach zapłacimy po prostu mniej, zaś wydając porównywalne pieniądze otrzymamy zestaw najzwyczajniej w świecie wydajniejszy. Jest to więc produkt skierowany do ściśle określonego grona, które po prostu potrzebuje coolera horyzontalnego z względów, które już wcześniej wymieniłem.

Noctua NH-D15(S)

Bezkonkurencyjnie drogie coolery w teście, a także zwycięzcy testów wydajności. Noctua od lat przyzwyczaja nas do najwyżej jakości swoich produktów, a najnowsze "flagowce" nie są tutaj wyjątkiem. W zestawie otrzymujemy dwa (lub jeden w przypadku NH-D15S) świetne, chociaż dość głośne przy maksymalnych obrotach, wentylatory oraz bardzo dobrą pastę termoprzewodzącą. Potencjalny nabywca nie musi się więc o nic martwić, może poza zestawami montażowymi pod starsze podstawki, które są wysyłane przez producenta bezpłatnie (podobnie jak potencjalny "upgrade" pod nowsze platformy!). Co tu dużo mówić, po prostu produkt zbliżony do ideału. Jako ciekawostkę warto jednak dodać, że konfiguracja NH-D15S + sklepowy NF-A15 jest bardziej optymalna pod względem kultury pracy od fabrycznego NH-D15. Z tym, że taki zakup będzie po prostu droższy.

SilentiumPC Fortis 3

Produkt polskiej firmy początkowo stawiany był przez nas jako konkurent chłodzenia Macho Rev. B, głównie z uwagi na konstrukcję mocno inspirowaną sprawdzonym rozwiązaniem. Wyniki testów wymusiły pewną korektę w tej materii. Realnym rywalem okazał się Super Silent P6 PWM, wszak produkt SilentiumPC zarówno pod względem czystej wydajności, jak i generowanego hałasu okazał się niesamowicie zbliżony do coolera AAB. Na plus można zapisać ciekawy system montażu (zatrzaski naprawdę przyspieszają i ułatwiają proces!), aczkolwiek z plastikowym backplate i resztą niedoskonałości. Anodowany na czarno top dodaje konstrukcji charakteru, jednak - naszym zdaniem - Super Silent P6 PWM prezentuje się po prostu lepiej. Cena jest co prawda delikatnie wyższa od najbliższego rywala, jednak nie są to duże różnice.

Thermalright Macho Rev. B

W tym przypadku mamy do czynienia z coolerem bardzo popularnym, powszechnie wręcz polecanym na forach. Jak się okazało, nie bezpodstawnie. Macho Rev. B to konstrukcja bardzo wydajna, co prawda nie aż tak jak NH-D15 czy Frio Extreme Silent 14 Dual, ale wciąż trudno mieć pod tym względem jakieś zastrzeżenia. Dużą zaletą jest bardzo cichy wentylator, w tym aspekcie produkty Thermalright po prostu nie miały sobie równych. Pewnym minusem jest oczywiście specyficzny system montażu "śmigieł", przewidujący zastosowanie wyłącznie modeli 140 mm i to z otworami montażowymi jak w konstrukcjach 120 mm. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę jakość fabrycznego wentylatora i cenę całości, jest to jak najbardziej "do przełknięcia".

Thermalright TRUE Spirit 140 BW Rev. A

Kolejny produkt Thermalright to drugi już, obok LV12, niewielkich rozmiarów cooler w teście. Przy maksymalnych obrotach wypadł nawet marginalnie lepiej od swojego dużo większego brata, Macho Rev. B, jednak po obniżeniu obrotów został nieco "z tyłu". Niewątpliwie związane jest to ze znacznie gęściej ułożonymi finami, przez co solidny nawiew jest niezbędny do utrzymania wydajności na najwyższym poziomie. Warto jednak zwrócić uwagę na niedostępność tego produktu w polskich sklepach, gdzie dostać możemy wyłącznie wersję TRUE Spirit 140 Power. "Na papierze" wygląda nawet lepiej (wyższy radiator, 8 mm heatpipe) i jeśli będzie taka możliwość, to przetestujemy ją w praktyce.

Thermaltake Frio Extreme Silent 14 Dual

Prawdziwy czarny koń naszego zestawienia. Cooler ten okazał się konstrukcją niesamowicie wydajną, "o włos" przegrywając rywalizację z NH-D15. Warto dodatkowo odnotować, że produkt Thermaltake generował przy tym mniejszy hałas, co zawdzięcza wentylatorom o podobnym przepływie powietrza jak konkurent, ale mniejszej prędkości obrotowej (potwierdziły to testy ze "śmigłami" BitFenix). Co prawda Thermaltake nie zapewnia aż tak dobrego wsparcia jak Noctua (chociażby wspomniane zestawy montażowe), jednak - ze względu na znacząco niższą cenę - stanowi w naszym odczuciu znakomitą alternatywę. Szczególnie, jeśli nie chcecie wydawać prawie 400 zł na chłodzenie procesora.

Thermaltake NiC C5

Kolejny, po LV12 oraz TRUE Spirit 140 BW Rev. A, niewielki cooler w naszym teście. Jednak, w przeciwieństwie do pierwszej ze wspomnianych konstrukcji, zestaw Thermaltake zapewnia bardzo niskie temperatury procesora. Przy maksymalnych obrotach NiC C5 prezentuje się porównywalnie do produktów Thermalright, górując nad nimi po obniżeniu napięć wentylatorów. Warto jednak zwrócić uwagę na generowany hałas. Myśleliśmy, że produktu firmy LEPA nic pod tym względem nie przebije, jednak konstrukcja Thermaltake wyprowadziła nas z błędu. Nawet przy 5 V wentylatory są tutaj słyszalne, co stanowi znaczącą wadę nie tylko dla miłośników ciszy. Dużą zaletą jest jednak wygląd i właśnie tutaj upatrywalibyśmy niszy dla NiC C5.

Zalman FX70

Pierwszy z przetestowanych Zalmanów to jedna z najciekawszych konstrukcji w teście. Mamy do czynienia z radiatorem w pełni pasywnym, o ciekawej linii wizualnej, a do tego nienagannie wykonanym i pięknie wykończonym. Największym zaskoczeniem były jednak wyniki testów, gdzie FX70 poradził sobie z podkręconym Core i7-990X bez wsparcia jakiegokolwiek wentylatora. Rezultat ten niewątpliwie budzi respekt, a - jak pokazały pomiary z dodatkowym "śmigłem" - w razie czego można osiągnąć efektywność schładzania na poziomie Super Silent P6 PWM, co jak na tak lekki cooler jest niezłym osiągnięciem. Nie zmienia to oczywiście faktu, że mamy do czynienia z konstrukcją dość niszową, która skierowana jest do wąskiego grona odbiorców i w takich kategoriach należy ją rozpatrywać. Warto również przypomnieć o kwestii kompatybilności z procesorami AMD, której to tak naprawdę nie ma. Mamy nadzieję, że Zalman uniknie podobnych wpadek w przyszłości.

Zalman CNPS10X Performa+

Kolejny produkt koreańskiej firmy to przedstawiciel segmentu średniego, który niespecjalnie zwraca uwagę na swoją półkę cenową i bardzo skutecznie rywalizuje pod względem wydajnościowym z konstrukcjami Thermalright, które kosztują kilkadziesiąt złotych więcej. Czyżbyśmy mieli do czynienia z "demonem" opłacalności? W sumie, to tak nie do końca. Stosunek czystej wydajności do ceny rzeczywiście jest wyborny, jednak okupione zostało to bardzo dużym hałasem, który wprost wynika z prędkości obrotowej dołączonego wentylatora na poziomie aż 2000 obr./min. Konstrukcja bardzo dużo też traci po obniżeniu napięcia do 5 V, przez co taki zabieg jest raczej niezalecany i lepiej pozostać przy 7 V. W ogólnym rozrachunku CNPS10X Performa+ pozostawił po sobie dobre wrażenia i bez wątpienia możemy go polecić osobom poszukującym niedrogiego coolera o wysokiej efektywności chłodzenia, który niekoniecznie musi być cichy.

>> Dyskusja na temat publikacji <<